Computer gebruik zonder dure hulpmiddelen

Slechtziende computergebruikers opteren vaak om het beeld op het scherm groter en voor hen duidelijker te maken .

Een nadeel van vergroting al dan niet met een vergrotingsprogramma is dat je het overzicht over het gehele schermbeeld verliest.

Hoe hoger de vergrotingsfactor, hoe meer overzichtsverlies.

Dit overzichtsverlies kan voor een groot deel opgevangen worden door een groter computerscherm te gebruiken of door een televisietoestel als computerscherm te gebruiken.

In de Ubuntu Linux-distributie is de basistoegankelijkheidssoftware zelfs standaard geïntegreerd.

Vergrotingsprogramma

Ubuntu Linux biedt het Orca schermuitleesprogramma, dat ook vergrotingsmogelijkheden biedt.
Daarnaast vind je in het Ubuntu Softwarecentrum (de online Linux winkel) nog extra Open Source vergrotingsprogramma's.
 

Schermuitleesprogramma

Ubuntu Linux beschikt over Orca, een volwaardig schermuitleesprogramma dat de schermbeeldinformatie doorstuurt naar het spraaksyntheseprogramma en/of de brailleleesregel. Daarnaast vind je in het Ubuntu Softwarecentrum nog extra Open Source schermuitleesprogramma's.

Brailleleesregel

Het Orca schermuitleesprogramma voor Linux is compatibel met de meeste hedendaagse brailleleesregels. Hierdoor kan ook de informatie van het Linux schermbeeld worden gelezen in braille.

Op de website van BRLTTY vind je een lijst met alle brailleleesregels die onder Orca op een Linux computer gebruikt kunnen worden.

Spraaksyntheseprogramma

Ook voor een spraaksyntheseprogramma voor je Linux computer, ben je op het Open Source circuit aangewezen. Die vind je in het Ubuntu Softwarecentrum.

Commerciële producten zijn ons niet bekend. Hou er wel rekening mee dat de spraakkwaliteit van Open Source producten nog lang niet kan wedijveren met de commerciële spraaksyntheseprogramma's voor Windows of de standaard meegeleverde spraaksoftware van Mac OS X.

Andere softwarematige hulpmiddelen voor Linux

We hebben het al een paar keer gemeld: met een Linux computer beweeg je je in het Open Source circuit.
Dit betekent dat extra softwarematige hulpmiddelen ook gratis verkrijgbaar zijn. Zo vinden we een uitgebreide sectie 'Toegankelijkheid' in het Ubuntu Softwarecentrum.

We treffen er naast de basisaanpassingen ook nog daisyleessoftware, tekstherkenningsprogramma's,... aan.

Andere Open Source hulpmiddelen vind je op de website van Aegis, een project dat de ontwikkeling van Open Source hulpmiddelen stimuleert.

Linux, iets voor jou?

Linux is een alternatief besturingssysteem voor Windows of Mac OS X.

Het kan gewoon op je bestaande PC of Mac geïnstalleerd worden.

Het belangrijkste verschil is dat Linux tot het gratis Open Source circuit behoort.

Linux heeft zo zijn voordelen: gratis toepassingen en toegankelijkheidssoftware, stabiel, constant in ontwikkeling...
En zijn nadelen: minder support-kanalen, geen Microsoft Office,...

We zouden Linux eerder als besturingssysteem voor de computer hobbyist durven bestempelen.

Je wil de Mac gebruiken? Dan hebben we goed nieuws: heel wat toegankelijkheidsfaciliteiten zitten al standaard ingebakken, zonder dat je extra hulpmiddelen hoeft te kopen.

De opeenvolgende versies van met Mac OS X besturingssysteem bieden een aantal ingebakken hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden.

We sommen de belangrijkste voorzieningen in Mac OS X op:

• Zoom: vergrotingsprogramma voor schermvullende vergroting of deelvergroting
• Functies voor het omkeren van de kleuren en voor contrastverbetering
• Mogelijkheid om de zichtbaarheid van de muispijl te verhogen
• Mogelijkheid om pictogrammen te vergroten
• VoiceOver: een volwaardig schermuitleesprogramma voor spraak- en brailleweergave (ondersteunt de meeste recente brailleleesregels en biedt een Nederlandse brailletabel)
• Een spraaksyntheseprogramma met hoogwaardige stemmen voor 30 talen (waaronder Nederlands)
• Talking Alerts: geeft gesproken boodschappen bij belangrijke meldingen

Een volledige lijst vind je op de website van Apple.
Voor advies over de ingebakken hulpmiddelen van de Mac kan je terecht bij de Blind d mobiel.

Vergrotingsprogramma

De Mac beschikt standaard over een schermvullende zoomfunctie, een vergrotingsfunctie in een venster, een hoog contrastfunctie, vergroting van de muispijl,...

Deze zoomfunctie kan je desgewenst gebruiken in combinatie met de spraak- en/of brailleweergave die de Mac biedt (zie verder).

Hier kom je al een heel eind mee, maar toch staan deze vergrotingsfuncties nog niet op het niveau van de commercieel verkrijgbare vergrotingsprogramma's voor Windows.

Daarom zijn er ook een paar commerciële vergrotingsprogramma's voor de Mac verkrijgbaar die de vergrotingsmogelijkheden van de Mac aanvullen met extra vergrotingsfuncties.

Schermuitleesprogramma

De Mac beschikt standaard over een volwaardig schermuitleesprogramma dat de schermbeeldinformatie doorstuurt naar het spraaksyntheseprogramma en/of de brailleleesregel.
Dit programma heet VoiceOver.

Naast dit ingebakken hulpmiddel zijn er geen andere commerciële schermuitleesprogramma's voor de Mac beschikbaar.

Brailleleesregel

Het schermuitleesprogramma van de Mac is compatibel met de meeste hedendaagse brailleleesregels.
Hierdoor kan de informatie van het Mac OS schermbeeld worden gelezen in braille.

Op de website van Apple vind je een lijst met alle brailleleesregels die op een Mac gebruikt kunnen worden.

Spraaksyntheseprogramma

Sinds Mac OS X 10.7 wordt er standaard een spraaksyntheseprogramma meegeleverd met hoogwaardige stemmen voor ondertussen 30 talen, waaronder het Nederlands.

Heb je een Mac met een oudere versie van het besturingssysteem, dan moet je nog even een voor de Mac geschikt spraaksyntheseprogramma met de gewenste taalmodules aankopen.

Mac OS X, iets voor jou?

Mac OS X is een alternatief besturingssysteem voor Windows.

Het kan enkel gebruikt worden op de Mac computers van Apple.
Mac OS X heeft zo zijn voordelen: naadloos geïntegreerde hulpmiddelen, plug-and-play compatibiliteit met hardwarematige hulpmiddelen, hoogwaardige beeldschermen, gebruiksgemak, naadloze samenwerking met Apple's mobiel platform,...

En een paar nadelen: Mac computers zijn duurder en er zijn minder support-kanalen. We kunnen Mac OS X als een volwaardig alternatief voor Windows bestempelen voor wie goed bij kas zit.

De opeenvolgende versies van het Microsoft Windows besturingssysteem bieden een aantal ingebakken hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden, die tot op zekere hoogte kunnen helpen.

We sommen de belangrijkste voorzieningen in Windows 7 op:

• Vergrootglas: vergrotingsprogramma voor schermvullende vergroting of deelvergroting
• Een aantal hoog contrast thema's
• Mogelijkheid om de zichtbaarheid van de muispijl, de tekstcursor en de menufocus te verhogen
• Mogelijkheid om pictogrammen te vergroten
• Verteller: zeer basic schermuitleesprogrammaatje, maar zonder Nederlandse stem
• Audiobeschrijving: geeft gesproken boodschappen bij belangrijke meldingen

Een volledige lijst vind je op de website van Microsoft.

Meer advies in de Blind d Mobiel

Voor meer advies en demonstratie kan je na afspraak terecht in de Blind d Mobiel

Een aangepast toetsenbord biedt betere contrasten en grotere opschriften. Het kan een bijkomend hulpmiddel zijn als je niet blind kan typen en last hebt met het herkennen van de opschriften op je gewoon toetsenbord. Een alternatief voor een aangepast toetsenbord bestaat in de vorm van toetsenbordstickers (met hoog contrast en grote opdruk) die je op de toetsen van je huidige toetsenbord kleeft. Je kunt dit hulpmiddel ook gewoon vermijden door blind te leren typen.